Herstel dorpsgezicht Zevenbergen en zoet water voor de regio

De Roode Vaart komt weer terug in het centrum van Zevenbergen (gemeente Moerdijk). De Roode Vaart, een kanaal in Noord-Brabant, is een gezamenlijk project van het Rijk, de provincies Noord-Brabant en Zeeland, de gemeente Moerdijk en het waterschap in West-Brabant. Een project dat op verschillende manieren positief uitwerkt voor de kern Zevenbergen, West-Brabant en Zeeland. Bovendien is het een schoolvoorbeeld van een succesvolle samenwerking tussen verschillende overheden.

De Roode Vaart is een kanaal in Noord-Brabant. Het verbindt de Mark via Zevenbergen en Moerdijk met het Hollandsch Diep. Eeuwenlang was het dé ader van Zevenbergen, een levendig handelsstadje rond een haven aan het kanaal. Maar sinds het dempen van de Roode Vaart in het centrum van dit stadje bestaat het kanaal uit twee afzonderlijke delen. Naast de plannen voor verbetering van het stadscentrum Zevenbergen ter hoogte van de gedempte Roode Vaart waren er ook plannen voor verbetering van de zoetwatervoorziening in westelijk Brabant en werkte het Rijk aan plannen voor het zout maken van het Volkerak- Zoommeer. Iedere betrokken partij werkte apart aan zijn eigen doelstellingen.

Rol provincie

De provincie Noord-Brabant heeft in dit project een actieve en coördinerende rol gespeeld. Hierbij heeft de provincie altijd een duidelijk doel nagestreefd. De betrokken spelers hebben de kans gegrepen om een scenario samen te stellen voor nu en de toekomst. Ze investeren nú in wat nú moet. Het project Roode Vaart laat zien dat als verschillende partijen samenwerken en naar gezamenlijke belangen kijken, er heel veel mogelijk is. Dat is de manier waarop men in Waterpoort wil samenwerken. Geen enkele partij had dit alléén voor elkaar gekregen.

Win-win situatie

Op een gegeven moment werd duidelijk dat het doortrekken van de Roode Vaart voor veel partijen een win-win situatie zou opleveren, als men maar ging samenwerken. In de gebiedsontwikkeling Waterpoort was de provincie Noord-Brabant zich er van bewust dat meerdere partijen bezig waren met het zoeken naar een oplossing in het gebied. Het doortrekken van de Roode Vaart was voor alle problemen in het gebied de perfecte oplossing , onder de voorwaarde dat de betrokken partijen gingen samenwerken. Waterpoort zette alle partijen bij elkaar aan tafel en het project de Roode Vaart kwam tot stand. Door samen te werken kwam het project in een stroomversnelling.

Zoetwatervoorziening

Bij extreme droogte is er in West-Brabant een tekort aan zoetwater. Het gebied is te afhankelijk van de aanvoer vanuit het oosten. Een tweede zoetwateraanvoer voor West- Brabant is van belang voor veel sectoren. Het regionale watersysteem is namelijk de drager van veel functies en ambities in West-Brabant. Denk hierbij aan land- en tuinbouw, of natuur en recreatie. Maar ook bedrijven op en aan het water, zoals jachthavens of bedrijven die oppervlaktewater gebruiken voor hun bedrijfsproces, hebben belang bij voldoende water van een goede kwaliteit. Via de Roode Vaart kan op de korte termijn meer water worden aangevoerd naar West-Brabant. En bij een zout Volkerak-Zoommeer, een van de plannen vanuit het Deltaprogramma van het Rijk, kunnen in een later stadium via dezelfde route Tholen en Sint Philipsland van zoet water worden voorzien. Er is dan vrijwel altijd zoet water

beschikbaar voor recreatie, natuur maar vooral ook voor de landbouw. De plannen die werden gemaakt gingen er in eerste instantie van uit dat de oplossing om Zevenbergen heen moest worden gezocht. Een dure oplossing was het gevolg. Een oplossing die ook nog eens extra problemen veroorzaakte voor een toekomstig tuinbouwgebied ten oosten van Zevenbergen, omdat het water er dwars doorheen zou lopen.

Centrumplan

In Zevenbergen was men intussen bezig met nieuwe plannen voor het centrum, waarin onder andere werd gesproken over een groene of blauwe verbinding. Men koos uiteindelijk voor de blauwe versie. De blauwe verbinding heeft tot doel om de kern van Zevenbergen nieuw leven in te blazen, door het water van de Roode Vaart in Zevenbergen terug te brengen en het centrum deels opnieuw in te richten. Dit geeft een impuls aan de dorpskern en het is ook economisch en toeristisch-recreatief van belang voor de regio.

Samenwerking

Het project de Roode Vaart is een goed voorbeeld van plannen lokaal mogelijk maken waarbij de effecten zich uitstralen naar een groter gebied. De kern van Zevenbergen en het omliggende gebied worden met dit plan aantrekkelijker gemaakt. Water geeft bovendien een andere belevingswaarde in het centrum. Door het kanaal hier aan te leggen wordt voorkomen dat er een kanaal komt door een toekomstig tuinbouwgebied ten oosten van Zevenbergen. Verder draagt het project bij aan een robuuste zoetwatervoorziening van West-Brabant, omdat er direct meer water aangevoerd kan worden naar West-Brabant. Ook geeft het een impuls aan het plan om het krekensysteem van West-Brabant te ontwikkelen voor meervoudige toepassing van de kreken; niet alleen voor waterberging (natte perioden) en waterconservering (droge perioden), maar ook voor natuur en recreatie/toerisme.

De samenwerkende overheden betalen de kosten van het weer open leggen van het kanaal in het centrum van Zevenbergen en voor de zoetwateraanvoer. Daarnaast reserveert het waterschap een bedrag voor de aanleg van een pompvoorziening om, na realisatie van het project in 2018, het water vanuit het Hollandsch Diep in de Roode Vaart te kunnen pompen. Vanwege het belang van een goede huidige en toekomstige zoetwatervoorziening in de regio draagt ook het Rijk financieel bij.